متن ماده 1 قانون تأمین اجتماعی
بهمنظور اجرا و تعمیم و گسترش انواع بیمههای اجتماعی و استقرار نظام هماهنگ و متناسب با برنامههای تأمین اجتماعی، همچنین تمرکز وجوه و درآمدهای موضوع قانون تأمین اجتماعی و سرمایهگذاری و بهرهبرداری از محل وجوه و ذخائر، سازمان مستقلی به نام «سازمان تأمین اجتماعی» وابسته به وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی که در این قانون سازمان، نامیده میشود، تشکیل میگردد. سازمان دارای شخصیت حقوقی و استقلال مالی و اداری است و امور آن منحصراً طبق اساسنامهای که به تصویب هیئت وزیران میرسد، اداره خواهدشد.
متن ماده 2 قانون تأمین اجتماعی
تعاریف
۱- بیمهشده شخصی است که رأساً مشمول مقررات تأمین اجتماعی بوده و با پرداخت مبالغی بهعنوان حقبیمه حق استفاده از مزایای مقرر در این قانون را دارد.
۲- خانواده بیمهشده شخص یا اشخاصی هستند که بهتبع بیمهشده از مزایای موضوع این قانون استفاده میکنند.
۳- کارگاه محلی است که بیمهشده به دستور کارفرما یا نماینده او در آنجا کار میکند.
۴- کارفرما شخص حقیقی یا حقوقی است که بیمهشده به دستور یا بهحساب او کار میکند. کلیه کسانی که بهعنوان مدیر یا مسئول عهدهدار اداره کارگاه هستند نماینده کارفرما محسوب میشوند و کارفرما مسئول انجام کلیه تعهداتی است که نمایندگان مزبور در قبال بیمهشده به عهده میگیرند.
۵- مزد یا حقوق یا کارمزد در این قانون شامل هرگونه وجوه و مزایای نقدی یا غیرنقدی مستمر است که در مقابل کار به بیمهشده داده میشود.
۶- حقبیمه عبارت از وجوهی است که بهحکم این قانون و برای استفاده از مزایای موضوع آن به سازمان پرداخت میگردد.
۷- بیماری، وضع غیرعادی جسمی یا روحی است که انجام خدمات درمانی را ایجاب میکند یا موجب عدم توانایی موقت اشتغال به کار میشود یا این که موجب هر دو درآنواحد میگردد.
۸- حادثه از لحاظ این قانون اتفاقی است پیشبینینشده که تحتتأثیر عامل یا عوامل خارجی در اثر عمل یا اتفاق ناگهانی رخ میدهد و موجب صدماتی بر جسم یا روان بیمهشده میگردد.
۹- غرامت دستمزد به وجوهی اطلاق میشود که در ایام بارداری، بیماری و عدم توانایی موقت اشتغال به کار و عدم دریافت مزد یا حقوق بهحکم این قانون بهجای مزد یا حقوق بیمهشده پرداخت میشود.
۱۰- وسایل کمک پزشکی (پروتز و اروتز) وسایلی هستند که بهمنظور اعاده سلامت یا برای جبران نقص جسمانی یا تقویت یکی از حواس به کار میروند.
۱۱- کمک ازدواج مبلغی است که طبق شرایط خاصی برای جبران هزینههای ازدواج به بیمهشده پرداخت میگردد.
۱۲- کمک عائلهمندی مبلغی است که طبق شرایط خاص در مقابل عائلهمندی توسط کارفرما به بیمهشده پرداخت میشود.
۱۳- ازکارافتادگی کلی عبارت است از کاهش قدرت کار بیمهشده بهنحویکه نتواند با اشتغال به کار سابق یا کار دیگری بیش از یکسوم از درآمد قبلی خود را بهدست آورد.
۱۴- ازکارافتادگی جزئی عبارت است از کاهش قدرت کار بیمهشده بهنحویکه با اشتغال به کار سابق یا کار دیگر فقط قسمتی از درآمد خود را به دست آورد.
۱۵- بازنشستگی عبارت است از عدم اشتغال بیمهشده به کار به سبب رسیدن به سن بازنشستگی مقرر در این قانون.
۱۶- مستمری عبارت از وجهی است که طبق شرایط مقرر در این قانون بهمنظور جبران قطع تمام یا قسمتی از درآمد به بیمهشده و در صورت فوت او برای تأمین معیشت بازماندگان وی به آنان پرداخت میشود.
۱۷- غرامت مقطوع نقصعضو مبلغی است که به طور یکجا برای جبران نقصعضو یا جبران تقلیل درآمد بیمهشده به شخص او داده میشود.
۱۸- کمک کفنودفن مبلغ مقطوعی است که بهمنظور تأمین هزینههای مربوط به کفنودفن بیمهشده در مواردی که خانواده او این امر را به عهده میگیرند پرداخت میگردد.
متن ماده 3 قانون تأمین اجتماعی
تأمین اجتماعی موضوع این قانون شامل موارد زیر میباشد:
(الف) حوادث و بیماریها (ب) بارداری (ج) غرامت دستمزد
(د) ازکارافتادگی (هـ) بازنشستگی (و) مرگ
تبصره ۱. مشمولین این قانون از کمکهای ازدواج و عائلهمندی طبق مقررات مربوط برخوردار خواهندشد.
تبصره ۲. ملاک تشخیص سن برای برخورداری از مزایای قانون تأمین اجتماعی شناسنامهای است که در بدو بیمهشدن به سازمان تأمین اجتماعی ارائه شده یا میشود و هرگونه تغییراتی که پس از آن در شناسنامه به عمل آید برای سازمان یادشده معتبر نخواهدبود. افراد تحت تکفل بیمهشده نیز مشمول این حکم خواهندبود.
متن ماده 4 قانون تأمین اجتماعی
مشمولین این قانون عبارتاند از:
(الف) افرادی که به هر عنوان در مقابل دریافت مزد یا حقوق کار میکنند.
(ب) اصلاح شدهاست. (جایگزین این بند، در ادامه و با عنوان مرتبط آمده است)
(ج) دریافتکنندگان مستمریهای بازنشستگی، ازکارافتادگی و فوت.
تبصره ۱- مستخدمین وزارتخانهها و مؤسسات و شرکتهای دولتی و مستخدمین مؤسسات وابسته به دولت که طبق قوانین مربوط به نحوی از انحا از موارد مذکور در ماده 3 این قانون بهرهمند میباشند، در سایر مواردی که قوانین خاص برای آنها وجود ندارد طبق آییننامهای که به پیشنهاد وزارت رفاه اجتماعی و تأیید سازمان امور اداری و استخدامی کشور به تصویب هیئت وزیران خواهد رسید تابع مقررات این قانون خواهندبود.
تبصره ۲- مشمولین قانون استخدام نیروهای مسلح و افزارمندان مشمول قانون تعاون و بیمه بازنشستگی افزارمندان ارتش از شمول این قانون خارج بوده و تابع قانون و مقررات خاص خود خواهندبود.
تبصره ۳- ملغی شدهاست.
تبصره ۴- ملغی شدهاست.
تبصره ۵- در مواردی که کارفرمایان موضوع بند (۴) ماده (۲) قانون تأمین اجتماعی اشخاص حقیقی باشند و همچنین مدیران اشخاص حقوقی غیردولتی میتوانند با پرداخت حقبیمه سهم بیمهشده و کارفرما به ترتیب مقرر در ماده (۲۸) قانون مذکور و اصلاحات بعدی آن از تاریخ اشتغال به کار در کارگاه در زمره مشمولین قانون مذکور قرار گیرند.
سازمان تأمین اجتماعی مکلف است با استفاده از مقررات عام قانون تأمین اجتماعی صاحبان حِرَف و مشاغل آزاد را بهصورت اختیاری در برابر تمام یا قسمتی از مزایای قانون تأمین اجتماعی بیمه نماید چگونگی انجام بیمه و نرخ حقبیمه و همچنین میزان مزایای مربوط بهموجب آییننامهای خواهدبود که به تصویب هیئت دولت خواهد رسید.
تبصره ۱- بیمهشده مختار است که سطح درآمد ماهانه خود را که مبنای پرداخت حقبیمه قرار میگیرد بین حداقل و حداکثر دستمزد قانونی انتخاب نماید.
تبصره ۲- از تاریخ تصویب این قانون مفاد بند (ب) و تبصره ۳ ماده ۴ قانون و همچنین آییننامه مربوط ملغی میگردد.
تبصره ۳- کلیه اتباع ایرانی اعم از شاغل و یا غیرشاغل در فعالیتهای مختلف در خارج از کشور که بیمه آنان با مقررات قانون تأمین اجتماعی و تغییرات بعدی آن مغایرت نداشته باشد میتوانند به طور اختیاری مشمول مقررات این قانون و آییننامههای مربوط قرار گیرند، مشروط بر این که بیمهشده حقبیمه خود را به طور منظم پرداخت نماید بدیهی است سازمان در مورد این قبیل از بیمهشدگان مانند سایر بیمهشدگان داخل کشور مکلف به ارائه خدمات و انجام تعهدات قانونی بر اساس آییننامه و مقررات مربوط در ایران خواهدبود.
متن ماده 5 قانون تأمین اجتماعی
بیمه اتباع بیگانه که طبق قوانین و مقررات مربوط در ایران به کار اشتغال دارند تابع مقررات این قانون خواهدبود مگر در موارد زیر:
الف) درصورتیکه بین دُوَلِ متبوع آنان و دولت جمهوری اسلامی ایران موافقتنامههای دوجانبه و یا چندجانبه تأمین اجتماعی منعقد شده باشد که در این صورت طبق موافقتنامه عمل خواهدشد.
ب) هرگاه تبعه بیگانه طبق گواهی مقامات صالح دولت متبوع خود در مدت اشتغال در ایران در کشور خود یا در کشور دیگر در موارد پیشبینیشده در ماده ۳ این قانون کلاً یا بعضاً بیمهشده باشند که در این صورت در همان موارد از شمول مقررات این قانون معاف میباشند.
تبصره – حوادث ناشیازکار اتباع کشورهای ملحق شده به مقاولهنامه شماره ۱۹ سازمان بینالمللی کار از شمول بند (ب) مستثنی میباشد و نرخ و مأخذ حقبیمه طبق آییننامهای خواهدبود که توسط سازمان تأمین اجتماعی تهیه و به تصویب هیئت وزیران خواهد رسید.
